Uzależnienie od substancji psychoaktywnych a uzależnienie behawioralne

To termin, który powszechnie stosowany jest w odniesieniu do różnego rodzaju środków odurzających: narkotyków, alkoholu, leków. Substancje psychoaktywne nie są jednak jedynym przedmiotem uzależnień: mogą stać się nim także różnego rodzaju czynności, które początkowo przynoszą nam ulgę i satysfakcję. Z czasem stają się one przymusem, które mogą powodować szereg objawów i konsekwencji, zarówno fizycznych, jak i behawioralnych.

Uzależnienie od substancji psychoaktywnych a uzależnienie behawioralne

Obydwa stany wiążą się z przymusem wykonywania określonych czynności; potrzebą, która z czasem zaczyna rządzić wszystkimi innymi sferami życia osoby zmagającej się z nałogiem.

Każde z nich ma jednak inne podłoże:

• Substancje psychoaktywne to związki chemiczne, które wywołują określone zmiany w funkcjonowaniu mózgu, wpływając na postrzeganie jednostki, a także nastrój, świadomość, procesy poznawcze i zachowanie. To nie tylko alkohol i narkotyki, ale i różnego rodzaju leki uspakajające i nasenne oraz substancje stymulujące (na przykład kofeina).
• Uzależnienie behawioralne może dotyczyć takich czynności jak zakupy, oglądanie pornografii, seks, hazard czy patologiczne objadanie się. Każda z nich ma na celu osiągnięcie stanu natychmiastowej przyjemności, euforii czy uczucia zaspokojenia.

Różnice:

Pierwszy ze stanów charakteryzuje się działaniem zewnętrznych substancji na znajdujące się w mózgu receptory. Uzależnienie behawioralne objawia się przede wszystkim zmienionym stanem emocjonalnym: wykonywana czynność powoduje u danej osoby nagły wyrzut endorfin i adrenaliny oraz potrzebę ciągłej stymulacji, aby odczuwany stan trwał jak najdłużej.

Podobieństwa:

W obu stanach pojawiają się behawioralne objawy odstawienne, dotyczące sfery psychicznej i emocjonalnej: myśli depresyjne, lęk i niepokój. Mogą pojawić się problemy w relacjach rodzinnych oraz w pracy – osoba zmagająca się z nałogiem często posiada zaburzoną hierarchię priorytetów i wkrótce zaczyna zaniedbywać obowiązki, które nie są dla niej źródłem przyjemności.