Somnambulizm czyli lunatykowanie

Somnambulizm, zwany także lunatyzmem, oznacza wykonywanie różnego rodzaju czynności, gdy mózg pozostaje głęboko uśpiony. Osoby cierpiące na to schorzenie mogą wykonywać złożone ruchy, oddawać się czynnościom domowym lub spacerować poza posesją. Następnego dnia nie pamiętają, co wydarzyło się w nocy. Stwarza to wysokie ryzyko nieszczęśliwych wypadków, gdyż mimo wielu zabezpieczeń, pacjenci mogą wydostawać się z pokoju. W trakcie epizodów zabronione jest budzenie osób chorych na somnambulizm. Należy je spokojnie odprowadzić do łóżka. W przeciwnym razie mogą poczuć się zdezorientowani i zagrożeni.

Lunatyzm jest nieorganicznym zaburzeniem snu na tle jakościowym. Oznacza to, że jego występowanie nie jest związane z problemami natury neurologicznej, a centralny układ nerwowy pozostaje nieuszkodzony. Chorzy zażywają odpowiednią ilość snu, jednak w samym przebiegu faz snu pojawiają się pewne nieprawidłowości. Dochodzi do niepełnego wybudzenia podczas fazy NREM, czyli głębokiego snu, w jaki zapada się niedługo po zaśnięciu.

Przyczyny i sposób leczenia lunatykowania

Somnambulik w trakcie lunatykowania zwykle ma otwarte oczy, a na jego twarzy nie rysują się żadne emocje. Pozostaje podatny na sugestie, dlatego należy poprosić, aby położył się do łóżka. Nagle wybudzony może wykazywać agresywną reakcję. Dzieci cierpiące na to schorzenie wykonują proste, powolne ruchy, natomiast dorośli oddają się bardziej złożonym czynnościom. Do przyczyn lunatykowania zalicza się:

- zażywanie substancji psychoaktywnych, w tym niektórych leków,
- genetyczne uwarunkowania,
- zbyt małą ilość snu poprzednich nocy,
- trudności z oddychaniem np. w wyniku skrzywienia przegrody nosowej,
- zaburzenia hormonalne,
- urazy głowy lub udar mózgu.

Leczenie somnambulizmu jest kwestią indywidualną i zależy od konkretnego przypadku. Lekarz w pierwszej kolejności wyklucza występowanie chorób, które mogą wiązać się z lunatykowaniem np. migreny, bezdech senny, zespół Tourette’a, padaczka itp. Konieczne jest także przeprowadzenie wywiadu z pacjentem i jego rodziną oraz wykonanie polisomnografii, czyli badania snu, w trakcie którego monitorowana jest czynność mózgu, serca, ruchy gałek ocznych, a także funkcje mięśni oraz nerwów.